Raiatea

Raiatea jest największą wyspą z grupy Wysp Zawietrznych w archipelagu Illes De Société (Wysp Towarzystwa) i drugą co do wielkości zaraz po Tahiti ze wszystkich wysp Polinezji Francuskiej. Wyspę odkrył James Cook w 1769 r. podczas brytyjskiej ekspedycji na Ocean Spokojny, jest zamieszkiwana przez ok. 13 tys. osób. Raiatea jest zupełnie nieporównywalna do niedalekiej oazy luksusu i snobizmu - Bora Bora, ale moim zdaniem jest też sporo ciekawsza i równie piękna. 

Raiatea w języku polinezyjskim znaczy „dalekie niebo”. Sama wyspa jest bogata w znaczenie kulturowe i historyczne. Uważana jest za miejsce narodzin Polinezji. W jej sercu znajduje się bowiem świątynia polinezyjska marae Taputapuatea, która w 2017 r. została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W kulturze polinezyjskiej marae oznacza „oczyszczone”, czyli miejsce oczyszczone na przykład z drzew czy innej roślinności. Było to miejsce spotkań o charakterze sakralno-ceremonialnym, a czasami spełniało również funkcje społeczne oraz polityczne. Według ludności zamieszkującej wyspy, tego typu miejsca kultu były punktami stykania się świata żywych ze światem zmarłych przodków. Marae najczęściej ma wygląd prostokątnej polany, którą otaczają kamienie lub drewniane słupy, zwane „ahu”. Wyznaczają one granice marae, a jeden z ahu pełni funkcje ołtarza. Marae różnią się wielkością i czasami służyły jednej rodzinie, całemu klanowi bądź były miejscem spotkań wodzów z całego archipelagu. W XIX w. były one często niszczone przez misjonarzy chrześcijańskich, dlatego do dziś nie zachowało się wiele obiektów tego typu. Jednym z najbardziej znanych marae jest właśnie Taputapuatea na Raiatea, na końcu półwyspu pomiędzy lądem i oceanem. Charakteryzuje się ona brukowanym placem oraz wielkim pionowym kamieniem, który został usytuowany w samym centrum placu, spełniając tym samym rolę ołtarza. Taputapuatea została poświęcona bogowi życia i śmierci ‘Oro. Według wierzeń mieszkańców, w tym miejscu stykał się świat żywych (Te Ao) ze światem przodków oraz bogów (Te Po). Taputapuatea była również znakiem silnej władzy wodzów, którzy rozpościerali swoje wpływy na inne wyspy. Była również regularnym miejscem spotkań wodzów, wojowników i kapłanów, którzy przybywali z innych wysp w ramach sojuszu. Wzniesione w XVII w. ku czci boga wojny, wielkiego ‘Oro, który dominował w wierzeniach religijnych mieszkańców Polinezji w XVII i XVIII w., miejsce to było tak ważne i święte, że budowa jakiejkolwiek świątyni na cześć boga ‘Oro, począwszy od Nowej Zelandii przez wyspy Cooka aż po Tahiti rozpoczynała się od kamienia przewiezionego z Taputapuatea. Tu też zjeżdżali się kapłani na wspólne obrządki i rytuały, ze składaniem ludzkich ofiar włącznie.  

Polinezyjczycy dobrze znali się na nawigacji oceanicznej i dzięki budowie łodzi mogli podróżować między wyspami. Plac marae Taputapuatea wychodzi na Te Ava Mo’a, czyli świętą przełęcz na rafie koralowej otaczającej lagunę. Na rafie znajduje się Atara motu, czyli mała wysepka, na której czekali przybysze z innych wysp, zanim zostali przeprowadzeni przez świętą przełęcz i formalnie powitani w marae Taputapuatea. W innych partiach wyspy znajdują się starsze marae, takie jak: marae Vaeara’ii marae Taumariari. Umiejscowienie marae Taputapuatea na brzegu morza ukazuje organizację społeczną. Ludność zajmująca się rolnictwem zamieszkiwała wyżyny, natomiast wodzowie, wojownicy oraz kapłani mieszkali w pobliżu oceanu.

Do Papéete można się dostać w czasie 45 lotu samolotem i zaledwie kilku minut do sąsiednich wysp Bora Bora lub Huahine. Obok Raiatei znajduje się siostrzana wyspa Taha’a, którą dzieli przepiękna i rozległa laguna z otaczającą ją rafą koralową. Być może dawniej obie wyspy były ze sobą połączone. To centralne położenie oraz duża, chroniona laguna sprawiają, że Raiatea jest jedną z najlepszych wysp Polinezji Francuskiej do żeglowania, nurkowania czy wędkowania dalekomorskiego (deep sea fishing). Na wyspie można odkrywać jej bujne dżungle, wędrować w poszukiwaniu pięknych punktów widokowych, snorkelować w pobliskich rafach koralowych lub żeglować po szafirowych wodach na wyczarterowanym katamaranie. Wśród egzotycznej przyrody można znaleźć najrzadziej występujący kwiat na świecie, rosnący tylko na Raiatea, na zboczach góry Temehani (to najwyższy szczyt wyspy wznoszący się na poziom 772 m n.p.m.), nazywający się Apetahia raiateensis (Tiare Apetahi). Jest to biały kwiat z czterema płatkami, który otwiera się każdego ranka z charakterystycznym odgłosem. Atrakcję dla nurków stanowi też możliwość nurkowania na wrak Nordby - to ponad 50-metrowy żaglowiec, który zatonął w miejscowym porcie podczas silnego sztormu w 1900 r. Jest to jedyny autentyczny duży wrak na całej Polinezji Francuskiej. Ja wybrałem się na żeglugę i nurkowanie na zewnętrznej rafie atolu będącego prywatną wyspą. To najlepsza opcja zwiedzania wyspy i jej zatok, które można podziwiać od strony morza. Snorklowanie wśród bajecznie kolorowych rybek i wielkich korali tworzących czasami płytki labirynt, w którym można się czasami zaklinować jest wielką frajdą, żaden film ani zdjęcie nie są w stanie oddać wyjątkowego piękna i uroku tego miejsca. Nawet brak możliwości wyjścia na prywatną plażę nie przeszkadza w rozkoszowaniu się niesamowitymi widokami bujnego kolorowego podwodnego życia. Z pewnością warto odwiedzić tę trochę mniej znaną wyspę Polinezji Francuskiej.